Систем за координација во планирањето, спроведувањето, мониторингот и евалуацијата на политиката за рамномерен регионален развој

Заштита на животната средина во Вардарскиот регион преку финализирање на речното корито на река Луда Мара, Општина Кавадарци

ПРОЕКТ ДЕТАЛИ


Управувањето и заштитата на животната средина е суштински сегмент во политиката на регионалниот развој, па како таков е рангиран како високо приоритетен во сите стратешки развојни документи. Потребата за заштита на животната средина се заснова на принципите на одржливиот развој, паралелно со растечките потреби на населението за поквалитетни услови за живеење, чиста вода за пиење и здрав живот. Вардарскиот регион, кој се простира во централниот дел на нашата држава, нуди широк спектар на заштитени подрачја, кои уште можат да се наречат поединечни споменици на природата и природни резервати. Тиквешката котлина, која во главно го опфаќа средниот тек на река Вардар заедно со сите нејзини притоки, е од особено значење бидејќи претставува репрезентативно природно подрачје кое има голема геоморфолошка, биолошка и пејсажна вредност. Оваа котлина изобилува со рекреативни содржини како на пример: Тиквешко езеро, Ваташко езеро, Моклишко езеро, реката Луда Мара, Јаворов Водопад, Кожув Планина, кои привлекуваат огромен број на туристи, домашни и странски, особено во летниот период. Симбол на Тиквешката котлина претставува градот Кавадарци, кој според површина, е втора најголема општина во нашата држава. Оваа општина изобилува со уникатна флора и фауна. Карактеристична е Алшарската темјанушка, повеќегодишно тревесто растение кое се среќава само во околината на рудникот Алшар, 40 км јужно од Кавадарци. Исклучително уникатно растение претставува и Кајмакчаланскиот каранфил, јужно-балкански ендемит кој е познат само за врвот Кајмакчалан на планината Ниџе. Во контекст на овие раритетни растенија, исто така може да се спомнат и Маријанино лале, Емова мајчина душица, Македонска муза, Хорватиќев чистец и др. Општина Кавадарци, е распослана на двата брега на река Луда Мара, која се протега во должина од 33,5 км и зафаќа сливно подрачје од 140,47 км2. Сливното речно корито на реката Луда Мара во Општина Кавадарци преставува еден сегмент од животната средина и се појавува потреба за нејзино уредување и санирање со цел заштита на животната средина. Реката има многу низок водостој во текот на летните месеци, но на пролет или есен или при обилни врнежи брзо надоаѓа и за краток временски период, како „луда“, може да поплави голема површина. Градот Кавадарци често бил поплавуван од реката, од каде и го има добиено името. Ова агресивно име и било дадено на реката уште од дамнешните времиња кога реката ќе надојдела и била позната по својето бесно лудување, поплавување, бучење, носење се пред себе. Оваа „луда“ река во историјата на Тиквешијата има оставено повеќе белези, меѓу кои целосно демолирање на сиромашни крајбрежни куќи, уништување на старата општинска зграда, рушење на дрвени мостови и целосно изместување на камењата од своето речно корито. Во изминатите години активно се превземаат мерки за регулација на речното корито, реализирани се три фази, односно: - Првата фаза е реализирана во 2009 година и оваа фаза опфати изградба на речното корито на Луда Мара во должина од 2000 метри, поточно од мостот „Видое Смилевски“ кај комплексот на згради „Белка“ до мостот „Браќа Хаџи Тефови“ (или уште викан Брушански мост); - Втората фаза, која што беше реализирана благодарение на финансиски средства обезбедени од Центарот за развој на Вардарски плански регион преку Програмата за рамномерен регионален развој на Бирото за регионален развој, и во неа се продолжи со доизградба на речното корито на Луда Мара во должина од 355 метри, од Брушански мост до мостот „Слога“; - Дополнително, општина Кавадарци изгради уште еден дел од речното корито на Луда Мара во должина од 760 метри, од комплексот на згради „Силекс“ до Ваташки мост, и со тоа ја заокружи третата фаза од изградбата на речното корито на оваа река. Но, за целосна реализација на овој проект потребно е превземање на дополнителни работи за финализирање на речното корито на река Луда Мара во должина од 685 метра, односно од мостот „Слога“ до урбаната заедница – комплексот на згради Силекс. Изведбата на градежни активности за целосно завршување на речното корито има за цел да овозможи спречување од изливање на реката и уништување на површината околу реката, уништувањата на приватни имоти на локалното население, плодни површини и загадување на животната средина, како и со допринесување на разубавување околу речното корито со партерно и урбано уредување. Од особена важност е податокот дека оваа река е главен реципиент на отпадните води. Бидејќи минува низ средината на градот, од двете страни делумно е изграден колектор во должина од 3 км кон кој гравитираат сите отпадни води и се вливаат во реката кај селото Марена. Од оваа причина, доколку има излевање на реката од коритото поради поројни дождови, сите отпадни води (а опфатени се 85% од отпадните води во градот) ќе се разлеат по околните области и ќе се распостранат по домаќинствата, земјоделските обработливи површини и останати објекти. Со финализирањето на речното корито на река Луда Мара, ќе се намали излевањето на водостојот на реката, а со тоа и ќе се овозможи превенција на населението во овој регион од можни заразни болести и инфекции. На тој начин, ќе се допринесе кон подобрување на животните услови на граѓаните во овој дел од регионот, а и ќе се создаде нова урбана површина за спорт и рекреација, одмор и релаксација, каде што граѓаните од овој дел од регионот, но и оние многубројни туристи од целата територија на државата кои што ќе го поминуваат поголемиот дел од своето слободно време токму тука во оваа општина. Уреденото речно корито на река Луда Мара, ќе ја зголеми туристичката атрактивност во делот на авантуристичкиот и адреналинскиот спорт и ќе создаде еколошки безбеден простор на отворено за реализирање на активности во природа кои ќе овозможат здрав и правилен развој кај најмладата популација.
Времетраење проект:
Почеток 14.02.2020
Предвиден крај 30.11.2020
Крај 30.11.2020
Почетен датум:
14.02.2020
Краен датум:
30.11.2020
Датум завршување:
30.11.2020
Вид проект:
Локален економски развој
Институција:
БИРО ЗА РЕГИОНАЛЕН РАЗВОЈ
Општина:
Кавадарци
Буџетска програма:
РЕГИОНАЛЕН РАЗВОЈ


Стратешки мерки

Стратешка меркаАлоциран износ по проектиРеализиран износ по проекти
Подигнување на капацитетот на планските региони за препознавање, промовирање и реализирање на потенцијалот за инвестиции во планските региони6.007.350,006.007.350,00


Индикатори



Финансирање

Извор финансирањеИнституцијаИзносЗабелешка
Буџет на државатаБИРО ЗА РЕГИОНАЛЕН РАЗВОЈ6.397.380,00 
Буџет на единицата на локалната самоуправа 16.999.911,00 
Република Северна Македонија Влада на Република Северна Македонија